Morgen gaan we stemmen: wat willen ondernemers?

OPINIE - Forum, het opinieblad van VNO-NCW bracht de meningen in kaart van de 'Forum verkiezingsenquête', waaraan 1346 ondernemers deelnamen. In één van de artikelen in de laatste editie van Forum staat wat de ondernemers willen: duidelijkheid duidelijkheid duidelijkheid.

• Leestijd ca. 6 minuten
• De 'ondernemers-samenvatting' vanuit een aantal artikelen (*), aangevuld met nuances door de redactie.

Morgen is het zover. Het moment om 'de' keuze maken uit een politiek nieuw(?) landschap. Er doen 26 partijen mee (in 2021 deden 37 partijen mee), met maar liefst 1126 kandidaten. Grote nieuwe spelers, talrijke kleine spelers met specifieke speerpunten en om de 'verwarring' nog wat aan te vullen, de 'fusiepartij' van Groen Links en de PvdA, die onder leiding van Frans Timmermans het geluk zoekt over links om een groot rechts blok te voorkomen na pakweg 14 jaar VVD 'aan het roer'. In de laatste Forum uitgave staat in een interview met Timmermans dat hij vooral niet gezien wil worden als 'het grote rode gevaar' in de ogen van ondernemers.

Een paar pagina's verderop een interview met de nieuwe lijsttrekker van de VVD, Dilan Yeşilgöz-Zegerius. Zij herhaalt nog maar eens in navolging van VNO-NCW voorzitter Ingrid Thijssen dat ondernemers geen pinautomaat zijn voor de overheid.

Dilan Yeşilgöz wil meer waardering voor ondernemers. Die komt ze in Den Haag onvoldoende tegen, zegt ze in Furum: "Ondernemers spelen graag hun rol in de samenleving."

De tegenstellingen tussen Timmermans en Yeşilgöz zijn groot als het over ondernemers gaat. Timmermans zegt dat het bedrijfsleven in het VVD verleden wat minder streng te zijn aangepakt, er zijn volgens hem te weinig eisen gesteld. Yeşilgöz verzet zich tegen het algemene beeld dat 'ondernemer' een vies woord zou zijn geworden. De polarisatie door vijandig te spreken van 'graaiflatie' binnen het bedrijfsleven is volgens haar volledig uit zijn verband getrokken.

Dat Timmermans zegt dat hij van ZZP'ers af wil, verdient wel wat nuances, de media vatten zijn mening behoorlijk 'te kort door de bocht' voor. Hij zegt dat serieuze ondernemers die een bewuste keuze voor zelfstandigheid te maken, natuurlijk alle kansen zouden moeten krijgen. Maar hij vindt dat een fietskoerier bij een 'eetketen' geen zelfstandig ondernemer is.

Bij de vorige verkiezingen stond de toenmalige lijsttrekker Sigrid Kaag nog op de tafel te dansen na het behalen van 26 zetels. Nu staat D66 er met zes tot tien zetels stukken slechter voor. Een dansje op tafel door Rob Jetten zit er hoogstwaarschijnlijk niet in. Jetten plaatst zijn partij in het midden van het gepolariseerde landschap waarin de tegenstellingen tussen links en rechts nu onder een vergrootglas liggen. Maar 'over rechts' ziet hij absoluut niet zitten. Hij pakt in het artikel meteen zijn hoofdonderwerp aan om de ondernemers te vertellen wat er naar zijn mening gedaan moet worden om het bedrijfsleven volledig circulair te maken. Ook breekt hij een lans voor het onderwijs in al zijn facetten. Hij is verbaasd dat dit belangrijke onderwerp nauwelijks een rol speelt in de verkiezingscampagnes.

Jetten: "Als minister voor Klimaat en Energie heb ik geleerd dat het bedrijfsleven vooruit loopt en wij met onze fossiele wet- en regelgeving gewoon nog enorm achterlopen."

De belangrijkste knelpunten volgens de ondernemers

Bijna 50% zegt last te hebben van de (fors) gestegen kosten. Dat zijn de kosten van grondstoffen, energie en logistiek. Dat zijn ook binnen onze branche belangrijke knelpunten. 41% heeft moeite met de stijgingen van de lonen, vooral ingegeven door centrale cao afspraken. De cao onderhandelingen voor de grafimediabranche zullen komende maand hun eerste stapjes gaan zetten. 39% zegt maar moeizaam aan geschikte werknemers te kunnen komen. Herkenbaar! Eénderde van de ondernemers zegt last te hebben van de regeldruk door de verschillende overheden. Opvallend is dat slechts 14% klaagt over 'vraaguitval'. Dat cijfers ligt in de printmedia branche wel wat hoger.

Qua verwachtingen zeggen de respondenten dat 83% hogere lasten verwacht, 57% vreest voor nog meer eisen op het gebied van duurzaamheid, 45% verwacht aan nog meer regels vanuit Den Haag en Brussel te moeten gaan voldoen. Tot slot verwacht 33% stagnatie in het maken van concrete plannen op het gebied van ruimtelijke ordening, vrij vertaald: woningbouw.

Vertrouwen afgenomen

Het vertrouwen in de totale regering, met de VVD sinds 2010 als 'motor', is door ondernemers afgenomen van 68% tot ca. 40%. Volgens ondernemers worden geen concrete antwoorden gegeven op belangrijke onderwerpen binnen de huidige maatschappij.

"Er worden brandjes geblust met vooral ad-hoc maatregelen en begrotingen worden dichtgetimmerd door de rekening bij ondernemers neer te leggen," zomaar een paar meningen uit de eindconclusies van het VNO-NCW onderzoek.

Toch zegt 25% deels tevreden tot zeer tevreden te zijn (geweest) met Rutte IV. 30% van de ondernemers zegt weer op de VVD te zullen stemmen. In 2021 was nog 48% bereid een stem uit te brengen op de 'ondernemerspartij'. Vier jaar eerder was dat zelfs nog 58%. Nieuwkomer NSC mag op 7% rekenen, BBB komt daar met 9% boven. Overigens wist 23% tot nu toe nog helemaal niet waarop ze zouden gaan stemmen. In 2021 twijfelde nog slechts 2% op het moment dat VNO-NCW de resultaten van het toenmalige onderzoek bekend maakte.

Doordat Pieter Omtzigt niet kon en/of wilde zeggen wie binnen zijn partij de kandidaat zou worden voor het premierschap lieten de peilingen dalingen zien in het aantal zetels. Toen pas liet hij schoorvoetend doorschemeren 'wel te willen' gaan voor die functie.

Coalitievorming

Een coalitie door de ogen van ondernemers wordt lang niet zo rechts als welliht gedacht vanuit het perspectief van ondernemers: VVD, NSC en BBB zou de voorkeur hebben. Maar deze samenstelling komt tot nu toe 11 zetels te kort om een meerderheid in de Tweede Kamer te behalen. Dan zou de lastige keuze gemaakt moeten worden om 'iets' te beginnen met CDA, GroenLinks/PvdA, PVV of D66. Daarmee wordt in ieder geval al aangetoond dat die onderhandelingen na morgen niet echt eenvoudig zullen worden.

Er zijn best wel wat vrouwen die een 'gooi' zouden kunnen doen naar het premierschap, maar Dilan Yeşilgöz-Zegerius heeft met 37% veruit de meeste kans, als het zo zou zijn dat de VVD de winnaar wordt van deze verkiezingen. Andere vrouwen uit het 'top-10' ondernemerslijstje zijn Mona Keijzer, Caroline van der Plas en Lilian Marijnissen.

Welke onderwerpen aanpakken?

Als er dan nu nog geen keuze is gemaakt, dan maakt het lijstje van belangrijke onderwerpen, genoemd door ondernemers het er ook niet makkelijker op. Elke partij heeft wel iets met de volgende zaken: verminderen regeldruk (44%), beter werkende arbeidsmarkt (31%), woningmarkt (29%), klimaat/energietransitie (19%) en onderwijs (19%). Ga er nog maar maar een nachtje over slapen. Veel wijsheid toegewenst!

Over Direct Research: DirectResearch is een full service onderzoekshuis, waar meer dan 50 jaar kennis en ervaring bij elkaar komt! Naar eigen zeggen hebben zij passie voor zowel het vak als voor de omgeving om hen heen en ontzorgen organisaties met het verzamelen van de juiste inzichten.

(*) Disclaimer: In de laatste editie van Forum verschenen meerdere artikelen van politici, die hun visie mbt ondernemen deelden. De redactie heeft slechts een beperkte keuze gemaakt een aantal daarvan te belichten. De redactie van Forum koos niet voor een ondernemersvisie van Geert Wilders, Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas.

Kopbeeld: Pixabay

---

NU U HIER TOCH BENT – Overweeg een abonnement op printmedianieuws. Onze artikelen bevatten achtergronden, analyses, onderzoeken, feiten en meningen binnen uw branche. Dat kan niet gratis, maar voor slechts €103,50 ex. BTW krijgt u ongeveer 300 artikelen per jaar, dat is nog geen 35 cent per artikel. Daar kan net dat ene artikel tussen zitten waarmee u uw abonnement wel heel makkelijk terugverdient……