Afscheid Peter Luit: 45 jaar grafimedia

MENSEN - Na 45 jaar in de grafische industrie gaat Peter Luit met pensioen. Van dichtbij maakte hij mee hoe digitalisering de sector stap voor stap veranderde. Hij stond er middenin en volgde, analyseerde en beschreef wat er gebeurde.

• Leestijd ca. 7 minuten

Een grafische loopbaan in vogelvlucht

Peter Luit begon zijn loopbaan in loondienst bij grafische bedrijven, waar hij zich ontwikkelde tot specialist met een scherp oog voor prepress-automatisering. Later verlegde hij zijn werkveld naar consultancy en journalistiek, om technologische veranderingen te duiden en in perspectief te plaatsen. Met Printmedianieuws en later Blokboek bouwde hij als zelfstandig ondernemer aan onafhankelijke platforms die de grafimedia branche kritisch volgden tijdens de overgang van analoog naar digitaal en van ambacht naar data-gedreven productie.

Het afscheid is bitterzoet: als zelfstandige is er geen officieel laatste werkmoment, maar wel een rijk gevulde loopbaan om op terug te kijken. In dit artikel blikken we terug op 45 jaar in de grafische sector, door de ogen van Peter Luit. Van prepress en consultancy tot ondernemerschap en journalistiek, met digitalisering als rode draad.

Van de HTS naar prepress-automatisering

Net afgestudeerd aan de HTS, waar hij elektronica studeerde, werd Peter al snel benaderd door het Haarlemse prepress bedrijf Nefli. Ze zochten iemand voor digitale beeldbewerking. “Ik rolde er eigenlijk meteen in,” vertelt hij. “Ik volgde allerlei techniekgerichte cursussen, onder meer in Duitsland, over het Chromacom pagina opmaak systeem. Daarmee was de digitalisering van de industrie al volop in gang.”

Volgens Peter wordt digitalisering vaak als een plotselinge revolutie neergezet, maar zo heeft hij het nooit ervaren. “Het is veel meer een evolutie. Eentje die al zo’n vijftig jaar gaande is.”

Neroc en de doorbraak van desktop publishing

Na Nefli volgde een overstap naar een landelijke opererend prepress bedrijf, Neroc. “In die tijd kwamen digitale beeldbewerking en digitale tekstverwerking bij elkaar, met pakketten van Adobe of Quark. Dat was het echte begin van desktop publishing in prepress omgevingen."

In de tweede helft van de jaren tachtig volgde de volgende stap. Tekst en beeld kwamen samen op één werkstation. “Met de introductie van de Apple Macintosh, de LaserWriter en software als PageMaker kon je ineens complete pagina’s opmaken op een desktop. Iets wat daarvoor alleen mogelijk was met kostbare, gespecialiseerde prepress-apparatuur.”

Het werkte nog traag en de mogelijkheden waren beperkt, herinnert Peter zich. Maar dat deed niets af aan het enthousiasme. “Het was fantastisch om met die eerste Mac’s te werken. We hebben het dan over machines met 80 MB aan geheugen, toen enorm.”

Actief in het internationale DTP-veld

In die tijd was Peter ook internationaal actief betrokken bij de DTP-gemeenschap tijdens de zogeheten Seybold-periode. "In San Francisco trad ik op als spreker en moderator bij de Seybold Seminars, destijds een toonaangevend platform waar ontwikkelingen in desktop publishing werden gepresenteerd, getoetst en richting kregen. Daar volgden we van dichtbij de opkomst van PostScript en digitale typografie, met bijdragen van sleutelfiguren als Steve Jobs (Apple), John Warnock (Adobe) en Bill Gates (Microsoft)." In die periode trad hij ook toe tot de 'Seybold Content Board'.

De stap naar consultancy

Binnen Neroc ontstond eind jaren tachtig de kans om een intern verkoopbedrijf op te richten voor Apple-producten. “De naam IMPACON — IMage Processing and Archiving CONsultants — zegt eigenlijk alles,” vertelt Peter. “Hier werden de eerste bouwstenen gelegd voor mijn interesse in consultancy.”

Toch kwam het initiatief waarschijnlijk net iets te vroeg. Het was lastig om binnen de verschillende afdelingen van Neroc langdurige steun te vinden. Na dertien jaar in loondienst besloot Peter daarom het roer om te gooien. Hij ging in 1993 verder als zelfstandig consultant en richtte Luit.nl op. Zijn achternaam stond voor Logic Use and Information Technology.

Luit.nl: van advies naar eigen oplossingen

“Met Luit.nl begon ik met het adviseren over de hardware en software die bedrijven nodig hadden,” vertelt Peter. “Netwerken stond centraal in die tijd, dus ik reed heel wat kilometers door het land.”

Dat advieswerk leidde al snel tot nieuwe ideeën. “Ik merkte dat veel prepress bedrijven nauwelijks goede calculatiesystemen hadden. Toen ontdekte ik dat je met FileMaker Pro - van Apple - een workflow managementsysteem (WMS) kon ontwikkelen, speciaal voor prepress.”

In dat systeem kon Peter het hele traject voor prepress calculaties tot in detail vastleggen voor orders en offertes. “Dat bleek precies te zijn waar de markt behoefte aan had.” Het product vond dan ook snel zijn weg naar Peters prepress-klantenkring. En het werd later verkocht aan Knijnenberg Systemen in Krommenie.

Van consultant naar directeur - en weer terug

Dat was tot ongeveer 2000, toen hij werd benaderd door zijn klant Projektiecolor in Hoofddorp. “Ze zochten iemand op het snijvlak van strategie, prepress en personeelszaken. Ik werd directeur en dacht oprecht: dit ga ik tot mijn pensioen doen.”

Maar het liep anders. Een economische crisis sloeg toe, de omzet kelderde en reorganisaties volgden elkaar in rap tempo op. “De sfeer werd er niet beter op. Ik besloot te stoppen en weer verder te gaan met Luit.nl.”

Projektiecolor ging uiteindelijk failliet, maar maakte later een zeer succesvolle doorstart onder de naam Projectcolor.

Schrijven over digitalisering

Peter combineerde zijn werk voor Luit.nl steeds vaker met schrijven. “In mijn tijd bij Projektiecolor werd ik benaderd door Rien Berends van het Grafisch Weekblad om te schrijven over digitalisering. Dat bleek een logische stap. Schrijven ligt, net als consultancy, in het verlengde van uitleg geven - en ik vond het ook nog eens leuk.”

De reacties uit de markt waren opvallend positief. “Blijkbaar kon ik complexe digitale onderwerpen helder en toegankelijk maken.” Tegelijkertijd moest Peter het vak nog leren. “Ik had de neiging om meteen met de deur in huis te vallen, of de kop als eerste zin van het artikel te gebruiken. Journalistiek werkt dat net even anders: het verhaal begint pas echt in die eerste zin.”

Peter was tevens vele jaren bestuurslid en later voorzitter van CMBO (de brancheorgansatie voor prepress bedrijven).

Van papier naar online vakmedia

Het bleek helaas niet houdbaar om meerdere grafische vakbladen naast elkaar in de markt te hebben. Grafisch Weekblad ging failliet, niet veel later gevolgd door de titels van Uitgeverij Compres. Graficus - later PRINTmatters - bleef over als het enige papieren vakblad.

“Dat was het moment dat Erik van Erp, ook redacteur bij Grafisch Weekblad, mij vroeg om samen Printmedianieuws te starten,” vertelt Peter. “Een online platform voor achtergronden bij het nieuws over de grafimedia-industrie. Dat was destijds een compleet nieuw idee: grafisch nieuws online brengen én achter een betaalmuur. Nu is het breed geaccepteerd dat je betaalt voor goede content, maar toen was dat allesbehalve vanzelfsprekend. Toch zagen wij hier ruimte en begonnen we ambitieus: met als doel 200 abonnees, voor 95 euro per jaar.” Dat doel werd gehaald: binnen een jaar. 

Journalistiek en commercie in balans

Het platform werd pas echt winstgevend toen toeleveranciers de mannen benaderden met de vraag of zij banners mochten plaatsen op het platform. “Daar wisten we in het begin nog weinig van,” zegt Peter. “Maar we begonnen enthousiast — en al snel bleek dat er een gezond verdienmodel in zat.”

Die stap leverde ook kritiek op. “Sommigen vonden dat we vooral schreven over wat onze partners, de adverteerders, wilden.” Daar ageerde Peter altijd sterk tegen. “Partners kregen hun eigen partnerverhalen. Printmedianieuws is altijd een onafhankelijk journalistiek platform geweest, financieel mede mogelijk gemaakt door adverteerders.”

De journalistieke artikelen volgden wat er in de markt gebeurde. Peter had daarbij een uitgesproken interesse in technologische versnelling. “Met name de snelle opkomst van toner- en later inketprint bij verschillende merken voor digitaal drukwerk heb ik met veel aandacht gevolgd, net als de stappen die werden gezet in workflow-oplossingen — zeker als je bivoorbeeld kijkt naar Enfocus Switch.”

Naast zijn schrijfwerk voor Printmedianieuws gaf Peter talloze lezingen en was hij regelmatig aanwezig op vakbeurzen en stands.

Blokboek en Printmedianieuws, Marco en Peter

Parallel aan de oprichting van Printmedianieuws startte Marco den Engelsman, voormalig redacteur bij Uitgeverij Compres, het platform Blokboek. Rond 2018 bereikte Marco het punt waar Peter nu zelf staat: hij wilde af van de dagelijkse druk van deadlines.

Dat leidde tot gesprekken over een overname — met succes. De twee titels bleken goed complementair. Waar Printmedianieuws zich richt op verdiepende achtergronden en duiding, fungeerde Blokboek als het ware als het 'NU.nl 'van de branche, met korte en inspirende nieuwsberichten (zonder abonnementen model, wel adverteerders). Ook de doelgroepen sloten mooi op elkaar aan. Blokboek bereikte vooral creatieven en studio’s, terwijl Printmedianieuws zich richtte op grafische professionals.

Hans Baljet (onlangs overleden), Jan Vroegop, Marco den Engelsman en Jolanda van Drie vormden de kern van het redactieteam van beide titels.

Wat de overname extra waardevol maakte, was dat Marco nog lange tijd betrokken bleef als collega en sparringpartner. “Dat heb ik altijd enorm gewaardeerd,” zegt Peter. “En ik vind het nog steeds jammer dat ik hem later als collega heb moeten missen.”

Loslaten op eigen voorwaarden

'Fast forward naar 2025'. Peter werd in januari van dit jaar 67 en was toe aan 'geleidelijk' stoppen - maar het liefst zonder de stekker uit zijn platforms te trekken. Hij gaat op zoek naar overnamepartners. “Die vond ik ook: vijf tot zes potentiële partijen, in binnen- en buitenland. Maar uiteindelijk liepen alle gesprekken spaak.”

De reden was telkens dezelfde. “Het kwam erop neer dat men mij wel als freelancer wilde, maar de titels wilde beëindigen. Dat deed wel pijn.” Want Printmedianieuws en Blokboek stonden er goed voor. “Het zijn gezonde titels, met daaromheen altijd initiatieven als congressen, trainingen onder de naam ‘To Print or Not To Print’ en de sites Printmediabanen en Printmediatrainingen.”

Peter nam de tijd om het te laten bezinken. “Uiteindelijk heb ik besloten te stoppen op het moment dat Printmedianieuws 12,5 jaar bestaat, eind 2025. Dat voelde als een logisch en waardig punt.”

Een nieuw hoofdstuk vol vrijheid

Dat punt is nu aangebroken. Peter start 2026 met een welverdiend pensioen - al zal hij zeker niet stilzitten. “Ik vind het geweldig om digitale ontwikkelingen te blijven volgen. Digitalisering gaat maar door, met AI als indrukwekkende recente stap. Kijk bijvoorbeeld naar het 12,5-jarig jubileumlogo van Printmedianieuws op de website; dat is gemaakt met AI.”

De nieuwsgierigheid blijft, net als het plezier in techniek. Via Luit.nl blijft Peter betrokken bij WordPress-toepassingen, maar het schrijfwerk wordt bewust afgebouwd. “Ik heb straks geen deadlines meer. Ik hoef niet meer elke dag verhalen produceren of wekelijks nieuwsbrieven uit te brengen. Ik moet toegeven: dat voelt nu al heerlijk.”

Het afscheid voelt dubbel. “Ik deed dit werk met veel plezier, maar het geeft ook ruimte.” Ruimte voor familie: tijd met zijn dochter op Cyprus, extra aandacht voor zijn zoon Joost, die door zijn downsyndroom meer zorg nodig heeft, en voor zijn vader en schoonvader, die mantelzorg vragen. Daarnaast kijkt Peter uit naar vrijwilligerswerk en meer contact met mensen. “Als zelfstandige was het tijdens de 'uitgeefjaren' soms best wel solistisch. Het mooie is dat ik nu helemaal vrij ben om mijn dag in te vullen zoals ik dat zelf wil.”

Persoonlijke noot auteur

Voor mij persoonlijk is dit artikel ook een moment van terugkijken. Als freelance redacteur werkte ik met veel plezier samen met Peter. Hij stond altijd open voor input en overleg over wat er speelde in de markt. We sparren regelmatig over invalshoeken en trends — vaak via appjes, of tijdens lunches bij De Mooie Nel in Haarlem. Die gesprekken stoppen niet nu Peter met pensioen gaat. Alleen de deadlines verdwijnen. Peter, veel succes en vooral veel plezier met het nieuwe hoofdstuk dat voor je openligt.