Kleine bedrijven, AI/IA en platformen/marktplaatsen

OPINIE - Je bent als ondernemers dagelijks 'gewoon druk' met je lopende orders, je bellende klanten, je personeel en je administratie. Onderweg van een naar je werk hoor je veelvuldig de 'zegeningen' van kunstmatige intelligentie voorbij komen. Je vraagt je op onbewaakte momenten misschien dan af wat jij er dan mee zou kunnen doen.

• Leestijd ca. 6 minuten
• Lees ook de delen één en twee over platformen/marktplaatsen
• Dit (weekend)opinie artikel wordt u kosteloos aangeboden door de redactie

En dan zie je ook nog eens uitnodigingen voorbij komen waarbij 'alles gaat' over de platformeconomie binnen printmedia of over marktplaatsen. Het duizelt al snel. Begrijpelijk. Want menig klein bedrijf - en daar hebben we er heel veel van binnen het Nederlandse printmedia landschap - is gewoon dagelijks druk met vooral operationele zaken.

AI als startpunt, IA en platformen/marktplaatsen als resultaat?

Oppervlakkig bezien hoor je niet zo heel veel meer over AI dan vooral ChatGPT - en in de afgelopen week over DeepSeek - als voorbeelden om fraaie teksten te laten maken. In feite werkt dat een 'ver mijn bed' gevoel op. Je zit als drukker nu eenmaal niet in de keten van het maken van teksten, dat doen je opdrachtgevers zelf. Dan negeer je dergelijke berichten al gauw op je autoradio en zoekt een andere zender, liefst met wat ontspannen muziek na een dag hard werken.

Als je er in een regenachtig weekend toch even de tijd voor maakt en jezelf registreert om 'eens te gaan spelen' met ChatGPT, kom je misschien tot andere inzichten. Het kost wat moeite een vergelijking maken tot de zoekbalk bij Google. Die ben je zo gewend, je tikt wat in en je krijgt een lijstje met linkjes naar bronnen die iets over je zoekterm te vertellen hebben. Bij je eerste poging hetzelfde te doen bij ChatGPT krijg je geen lijstjes, maar je krijgt een antwoord op je vraag.
Ja, het is waar, dat antwoord komt natuurlijk van het internet, daar maakt ChatGPT gebruik van. Dat doet ChatGPT met een zogenaamd taalmodel. Dat is eenvoudig uitgelegd een 'mechanisme' om een eindeloze hoeveelheid bronnen op basis van 'kenmerken' in je vraag (prompting) te laten resulteren in een gericht antwoord. Knap stukje werk. Heb ik dan het juiste antwoord dan altijd? Je wordt al wat enthousiaster. Nou nee, zo mooi is het (nog) niet. Je eigen vakkennis is nodig om de context van het antwoord op waarde in te schatten. Maar die vakkennis heb je, tenminste als je vragen stelt over je eigen vak. Zou ChatGPT dan een soort adviseur voor me kunnen worden? Nou, probeer het maar eens.

Het licht gaat al wat feller schijnen. Je weet dat je als ondernemer regelmatig met vraagstukken zit. Op netwerkbijeenkomsten klets je bij met je collega's, uit het land, je leest misschien wat vakbladen, je komt regelmatig bij printmedianieuws en/of blokboek en daarmee hoop je dan bij te blijven over hetgeen er speelt binnen de branche.

Ja, dat is allemaal mooi, maar als ondernemer binnen een (heel) klein bedrijf, ben je natuurlijk niet dagelijks bezig met high-end inkjet oplossingen, workflow systemen, MIS/ERP omgevingen met uitgebreide rapporten. Je bent klein en hebt de operationele zaken wel op orde. Je kent je klanten, je mensen en je eigen producten. Je schrijft je offertes nog zelf, belt je klanten zelf op en gaat er zelfs heen met het geleverde drukwerk.

De gedachte is vaak dat automatisering vooral duur is

Natuurlijk hoor je 'alles' over workflow management en web-to-print en misschien zijn daar ook wel stappen in gezet. Ben je echt 100% offline en lokaal bezig, dan is het voor te stellen dat je je radio op ontspannen muziek zet en je al helemaal niet gaat inspannen om aan ChatGPT te vragen om je te helpen bij een fraaie offerte tekst.

'Het is een misvatting dat automatisering vooral duur is." Dat zegt Germen kroon van GrafiStore, één van de specialistische bedrijven in ons land die ondernemers vooruit kan helpen om workflow processen te optimaliseren.

Maar als je toch met frisse moed naar de toekomst van je bedrijf kijkt, dan weet je dat alles en iedereen om je heen invloeden ervaart van de 'digitale' wereld. En dat weet je zelf natuurlijk ook wel. Je bestelt ook wel eens wat bij de bekende marktplaatsen bol.com of Amazon. Dat zijn natuurlijk hele grote web applicaties, Ook binnen printmedia bedrijven bestaan dergelijke systemen bij de grote online aanbieders. Hoe kan je dan in vredesnaam heel klein 'iets doen' waar je klanten wat aan hebben?

AI tools inzetten vergt tijd, maar ChatGPT kan helpen

Een mogelijkheid zou een gerichte chatbot kunnen zijn voor het geven van antwoorden op veelgestelde vragen. Dat ontlast vooral orderintake.
Stel die vraag aan ChatGPT: "Je hebt het 'Chatbots voor klantenservice'. Maar hoe kan ik als kleine drukkerij ondernemer dat inzetten? Ik weet amper wat ChatGPT is, laat staan dat hij weet hoe hij zoiets moet maken. Kan je concrete voorbeelden noemen, zodat ik echt aan de slag kan?"

Grote kans dat Tidio wordt genoemd. Dit is een gebruiksvriendelijk platform dat direct kan worden geïntegreerd met websites en/of e-commerce platforms. Het biedt kant-en-klare sjablonen specifiek voor klantenservice. Zo een stuk gereedschap kost 29 euro per maand, Neem zoiets als voorbeeld, leer hoe het werkt een implementeer dat binnen je bedrijf. Het is de moeite waard om wat stapjes te zetten in die wereld.

Onderscheid maken tussen AI en IA

De hype rondom AI is enorm, maar lang niet alles wat qua marketing als zodanig wordt gepositioneerd is ook echt AI. AI gaat over machine learning of patroonherkenning die kenmerkend zijn voor heel veel AI-tools. Een product als Enfocus Switch is dat (nog) niet en is daarmee een IA tool (Integrated Automation). Maar ook IA kan voor kleine ondernemingen de dagelijkse werklast fors verminderen.

Platformeconomie en marktplaatsen

Denk je aan e-commerce en je hebt je daar nog nooit in verdiept, dan zijn platformen of marktplaatsen een mogelijkheid. Ook hier overzichtelijke maandelijkse kosten om je productaanbod (met opties) aan te bieden via software van derden. Het biedt je niet alleen de mogelijkheid je bestaande (vaak lokale) klanten te helpen en je interne processen te ontlasten, maar je aanbod ook in bredere kring beschikbaar te stellen. Dergelijke oplossingen kunnen de omzet een extra impuls geven. In feite besteed je een stukje marketing van de aanbod uit langs een e-commerce route, zonder dat je zelf een kostbare en vaak complexe IT-infrastructuur hoeft op te bouwen. Heb je wel al een MIS/ERP omgeving, dan kan ik verreweg de meeste gevallen gezorgd worden voor een koppeling om de orderintake te koppelen met het administratieve proces. En dat kan dus allemaal tegen redelijk te overziene maandelijkse kosten. In vorige artikelen binnen deze serie is al heel wat aandacht besteed aan de verschillende spelers in het platformen/marktplaatsen speelveld.

Kansen, maar ook uitdagingen die overwonnen moeten worden

Hoewel de kansen groot zijn, zijn er ook aandachtspunten:

• Concurrentie binnen het platform: Kleine bedrijven concurreren met andere aanbieders op dezelfde marktplaats. Ze moeten zich onderscheiden door kwaliteit, snelheid of specialisatie.
• Margedruk: Platforms rekenen vaak commissies, wat kan drukken op de winstmarge. Dit vereist een strategische aanpak in prijsstelling en kostenbeheersing.
• Afhankelijkheid van het platform: Te veel afhankelijkheid van één platform kan risicovol zijn als het platform beleid verandert of hogere fees introduceert.

Conclusie

De platformeconomie biedt (al dan niet in combinatie met AI en IA) kleine printmediabedrijven een krachtig instrument om buiten hun traditionele markten te opereren en hun diensten te schalen zonder de noodzaak van grote investeringen. Door zich aan te sluiten bij één of meerdere platformen kunnen zij profiteren van schaalvoordelen, geavanceerde technologieën en toegang tot een groter klantenbestand.