Jaaroverzicht 2014: media ontwikkelingen naast print

Vele jaren was de term crossmedia het 'toverwoord' voor innovaties in het media landschap. Anno 2014 hoorde je de term nog nauwelijks, net zoals het woord multimedia uit de jaren negentig. Zijn daarmee de ontwikkelingen ook verdwenen?

Datzelfde zou je kunnen zeggen van de term prepress, ook die term lijkt te devalueren. Echter tijdens één van de najaarsbijeenkomsten van het CMBO bleek nog maar weer eens duidelijk hoe complex de prepress workflow eigenlijk nog steeds is. Nog steeds worden PDF bestanden in de verschillende marktsegmenten aangeleverd met de nodige fouten en dus faalkosten. Of de bedrijfstak daar dan de ogen voor sluit, is niet duidelijk. Maar feit is wel dat je er niemand meer over hoort.

Niet meer drukken of printen

Printmedianieuws sprak en spreekt regelmatig met grafische bedrijven die inmiddels zelf niet meer drukken of printen. Wat doen deze bedrijven dan wel? Je ziet diverse verschuivingen. Bedrijven die stoppen met drukken worden enerzijds (veelal kleine) 'drukwerk makelaars' en sluiten zich aan bij al dan niet grotere ketens van internet drukkers. Ze maken daarbij gebruik van een web-to-print portal, kopen print tegen de meest voordelige prijs in, berekenen hun marge en bedienen vaak een zelfde klantengroep als voorheen. Zonder eigen druk- of printcapaciteit in huis.

Een andere beweging van veel bedrijven is een poging richting de voorkant van het proces: creatie. Ze nestelen zich in het segment van creatieve (reclame) studio's/bureaus, halen creatief personeel binnen, verhuizen naar een aanzienlijk kleiner (goedkoper) bedrijfspand buiten de reguliere bedrijfsparken en kruipen in het media proces van hun klanten.

Een afsplitsing van deze groep bedrijven zoekt met name markten op het gebied van andere media kanalen. Met grafische kennis is het goed mogelijk om een beweging richting 'webs & apps' (maken van websites en mobiele apps) te maken. Deze bedrijven halen dan vooral ICT kennis binnen en in sommige gevallen ook audiovisuele kennis.

Versplintering branche

Met name die twee laatste groepen nemen snel afstand van hun oorspronkelijke grafische imago, krijgen in hoog tempo andere soorten klanten en verdwijnen dus uit het dagelijkse beeld van de grafische branche. Printmedianieuws gaat in 2015 een kleine serie artikelen maken van bedrijven die van oorsprong 100% grafische bedrijven waren en die zich in de afgelopen jaren volledig hebben getransformeerd tot een geheel nieuw type bedrijf. We beginnen in januari met Bakker Crossmedia uit Badhoevedorp.

Balans grafische kennis, creativiteit en ICT

ICT heeft in de afgelopen jaren flinke stappen gemaakt om nieuwe media producten naast print te kunnen maken. Het ontwikkelen van websites en apps vergt weliswaar nog steeds een forse hoeveelheid technische kennis, maar er is wel veel meer aandacht ontstaan voor de combinatie met grafische kennis en creativiteit. Steeds vaker zie je grafische invloeden in websites, met name op het gebied van typografie begint de zorg voor mooi 'digitaal werk' toe te nemen. Grafici en van oorsprong op print gerichte creatieven beginnen daarbinnen een stukje onderscheid te ontdekken ten opzichte van pure on-line bureaus die veel meer vanuit ICT kennis hun producten ontwikkelen. Deze werelden groeien in hoog tempo naar elkaar toe. Grafische kennis blijft er dus wel degelijk toe doen, ook wanneer de output op een scherm plaatsvindt.

Anderzijds komen specialisten met audiovisuele kennis de grafische vakkennis op hun beurt ondersteunen. Bewegend beeld en geluid zijn ook Hilversum in de afgelopen decennia ontgroeid. Kennis en kunde is als het ware 'uitgewaaierd' over het gehele media landschap. Een vorm van versplintering vanuit een van oorsprong net zo gesloten branche als de grafische branche.

KVMO

Die versplintering is al jaren gaande en is niet meer te keren. Traditionele brancheorganisaties zien hun ledenaantallen fors afnemen, maar onterecht wordt gesteld dat de branche daardoor kleiner wordt. Buiten de gedwongen bedrijfssluitingen gaan veel bedrijven andere dingen doen. Het CMBO is één van de weinige voorbeelden van een van oorsprong traditionele brancheorganisatie die zich heeft getransformeerd tot een modern kennisnetwerk met diverse disciplines uit multi- en crossmediale omgevingen. Alhoewel nog steeds klein van omvang is het wel een voorbeeld voor het veel grotere KVGO om zich te transformeren tot het KVMO - Koninklijk Verbond van Media Ondernemingen. Zou dat anno 2015 nog levensvatbaar zijn?