OPINIE - In de afgelopen jaren stond terugblikken vooral in het teken van corona (2020-2021), het lichte herstel in het najaar van 2021 en nu in 2022 de totale shake-up van de economie.
De toekomst was al moeilijk te voorspellen, nu is zelfs de korte termijn nauwelijks te voorspellen.
Wat voor indrukken blijven er voor 2022 achter?
Deel 1: de eerste zes maanden.
• Leestijd ca. 6 minuten
Buiten de bankencrisis om, waarvan de basis al in 2001 werd 'gelegd' met daarvan de verstrekkende gevolgen in de periode 2007-2009, beleefden we gemiddeld bezien een redelijk stabiele economie. De diverse macro-economische parameters bewogen zich binnen acceptabele marges, waarop de gehele maatschappij redelijk kon meebewegen. Daaraan kwam een abrupt einde toen in februari 2020 de coronapandemie ook ons land bereikte. De economische onzekerheid die dat verschijnsel met zich meebracht leek voor toen onwaarschijnlijk groot. Inmiddels is de pandemie grotendeels 'het zwijgen opgelegd', maar tal van economische gevolgen bleven en blijven ons ook nu nog achtervolgen. De vraag naar talloze producten nam in de coronaperiode af en dat had gevolgen voor diverse (industriële) ketens.
Terwijl we nog maar net gewend waren geraakt aan dit 'nieuwe normaal', werd de wereld geconfronteerd met de inval van Rusland in de Oekraïne. Niemand had kunnen vermoeden dat de gevolgen van die situatie het broze herstel van de economie nog meer zou verstoren dan de gevolgen van de coronapandemie. De keten van zeer afhankelijke energievoorzieningen werd ernstig verstoord. Dat heeft ernstige gevolgen voor niet alleen de eigen energierekening, maar ook voor alle goederen waarbij een intensieve hoeveelheid energie wordt vereist, met een flinke inflatie tot gevolg. Daarbinnen kan slechts een deel van de kosten in de keten worden doorberekend. We worden geconfronteerd met het feit dat ons economische systeem niet stabiel genoeg is om het conflict in de Oekraïne makkelijk te kunnen weerleggen. Onze geglobaliseerde economie laat flinke scheuren zien. Nog niet eerder werd de afhankelijkheid van goederen vanuit buiten Europa zo scherp tegen het licht gehouden. Met name Europa blijkt kwetsbaar te zijn door een te grote hoeveelheid globale afhankelijkheden.
Prijzen geïndexeerd
Het algemene macro-economische geschetste landschap had en heeft natuurlijk ook gevolgen voor de printmediabranche. Begin januari toonde de bekende Duitse adviseur en analist Bernd Zipper zijn periodieke Zipcon Online Print Index (ZOPI).
Toen al was te zien hoe de prijsindex zich met double-digit cijfers ontwikkelde. Dat zou gedurende geheel 2022 niet ten gunste van de eindgebruiker veranderen. Eind oktober van dit jaar liep de ZOPI verder op tot maar liefst een gemiddelde van 25,17%. De piek van eind september (26,6%) mocht dan wel voorbij zijn, maar 2022 kenmerkt zich door een forse prijsspiraal.
Marco Boer van IT-Startegies benadrukte de positieve kant van deze ontwikkeling tijdens de rondetafelsessie op Sign&Print Expo 2022. Hij was online vanuit Boston aanwezig en zei dat de branche voor het eerst in pakweg 30 jaar het 'gewoon' aandurft (noodgedwongen) de prijzen te verhogen.
Sign&Print Expo 2022
Gelegenheidsinkopers van papier betaalden de rekening
Niet alleen de energieprijzen waren hoofdbrekers voor vele bedrijven, maar ook de beschikbaarheid van papier. Tijdens hetzelfde rondetafelgesprek werd duidelijk dat de korte termijn prijskopers aan het kortste eind trokken, terwijl bedrijven met een gedegen inkoopbeleid door hun leveranciers tegen nette prijzen hun papiervoorraad wel op peil konden houden. De verschillen kenmerkten de maatschappelijke verschillen in de branche. De stakingen bij UPM spanden de kroon, terwijl de cijfers van het bedrijf juist volop vertrouwen uitstraalde, de prijsverhogingen kwamen goed uit om de kosten van de gevolgen van de staking ruimschoots te kunnen dekken.
Niet alleen de papiermarkt werd opgeschud, ook de levering van aluminium voor de productie van drukplaten ondervond de nodige moeilijkheden. De prijs van aluminium steeg in een jaar tijd met
ca. 175%.
Cao met loonsverhogingen tot en met 1 april 2024
Vanaf 1 mei van dit jaar zouden de lonen periodiek met 1-1,5% stijgen tot en met 1 januari van 2024. Dat leek toen nog 'fors', maar lijkt nu een verdampend aantal euro's in de portemonnee van werk-nemers, die met die euro's nauwelijks hun energierekening kunnen afdekken.
Double-digit groei in omzetcijfers high-end pers- en printerfabrikanten
Het lijkt zeer onwaarschijnlijk: double-digit groeicijfers voor vele high-end fabrikanten. Natuurlijk was het de inhaalslag na twee op zijn minst matige coronajaren. Maar positief was het wel, de bedrijfstak wilde toch wel investeren en dus zelfs zonder aarzelingen. De innovatie had niet stilgestaan, en met name inkjet trok veel aandacht. De verschillende economische bewegingen voelden vreemd. Niemand had de juiste ervaring in huis om een juiste weg te vinden in vooral 'tegengestelde' bewegingen. Ook bij onze buurlanden wisselende cijfers.
Evenementen herstelden zich langzaam
De coronapandemie werkte verlammend op het beurs- en evenementenlandschap. Al in 2021 durfden mensen elkaar alweer gewoon de hand te schudden, terwijl we middenin in de pandemie dachten dat dat definitief voorbij zou zijn. Het 'nieuwe normaal' werd al gauw weer het 'oude normaal', maar de toestroom van deelnemers voor beurzen en evenementen kwam maar traag tot herstel. Het Benelux Online Print Event in juni van VIGC kon tevreden terugkijken op de 2022 editie na de online editie van 2021.
De Vakdag Print& Sign in mei van dit jaar liet een levendige beursvloer zien, maar zodra de lezingen begonnen, waren de gangpaden nogal verlaten, dat weerspiegelde het tekort aan bezoekers om echt alle standhouders tevreden te houden.
Sign&Print Expo 2022 was met 'de herstart' tevreden met zo'n 5800 bezoekers (er werd gerekend op 5000), de 2019 editie trok nog ruim 8000 bezoekers.
Internationaal
In het eerste halfjaar van 2022 twee opvallende nieuwsitems uit het buitenland. Ten eerste natuurlijk de soap rondom de overname van Amerika's grootste drukkerijgroep R.R. Donnelley. Het werd bijna een soapserie, die al in 2021 begon en pas in 2022 resulteerde in de verkoop van het bedrijf aan Chatham. Maar RRD wilde liever in zee met Atlas, omdat Atlas volgens de RRD-directie veel meer affiniteit heeft met grafische activiteiten en de papierindustrie.
Ten tweede de UPM-stakingen. De stakingen gingen om een cao-conflict binnen de verschillende UPM-fabrieken, maar weerspiegelden veel meer de gevolgen van de veranderingen in de papiermarkt. De staking duurde maar liefst 110 dagen.
Volgende week deel 2, de tweede 'helft' van 2022.
NU U HIER TOCH BENT – Overweeg een abonnement op printmedianieuws. Onze artikelen bevatten achtergronden, analyses, onderzoeken, feiten en meningen binnen uw branche. Dat kan niet gratis, maar voor slechts €98,50 ex. BTW krijgt u ongeveer 300 artikelen per jaar, dat is nog geen 33 cent per artikel. Daar kan net dat ene artikel tussenzitten waarmee u uw abonnement wel heel makkelijk terugverdient……
de redactie
Artikelen van 'de redactie' worden verzorgd door de een wisselende samenstelling van de redactie van printmedianieuws en/of gastauteurs.
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.